İlker Başbuğ Kürtler ile İlgili Soruda Patinaj Yaptı | 1921 Anayasasında Kürtler’e Özerklik Vaadi

İlker Başbuğ Kürtler ve 1921 Anayasası ile ilgili soruya cevap verirken takındığı ikircikli tavrı…

Eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ, Didem Arslan Yılmaz ile katıldığı bir programda 1921 Anayasasında Kürtler’e Özerklik verildi mi diye sorulan soruya net bir cevap vermemek için bin dereden su getirdi.

1921 Anayasasında Kürtler’e muhtariyet verildi mi sorusuna net bir cevap vermekten kaçınan İlker Başbuğ, program sunucusu Didem Arslan Yılmaz’ın ısrarlı tavrı sonucunda soruya cevap vermek durumunda kaldı.

İlker Başbuğ Kürtler’e Özerklik Vaadi Var mı Sorusunu Geçiştiremedi

---

İlker Başbuğ Kürtler ile ilgili bu soruya başlarken 1921 Anayasasını önemsiz bir metinmiş gibi anlatmaya başladı: “1921 Anayasası kısa bir metin..“

İlker Başbuğ konuyu saptırarak soruya net bir cevap vermeyince Didem Arslan Yılmaz İlker Başbuğ’un kendi kitabından bir bölümü okuyor ve soruya net bir cevap istiyor. İlker Başbuğ’un kitabında bahsi geçen bölümde Atatürk’ün 16-17 Ocak 1923’te İzmit’te yaptığı bir basın toplantısında Kürt sorunu sorulduğunda: Kesinlikle ayrı bir sınır çizilemeyeceğini, 1921 Anayasasına göre Türkiye’nin tamamında bir tür mahalli özerklik olacağını, Kürtler’in de bu şekilde bulundukları yerlerde kendilerini özerk olarak idare edeceklerini söylemiştir.

Bunu doğrulayan İlker Başbuğ, “Özerklik vaadi vardı ama sadece Kürtler için değil, tüm ülke geneli için vardı.” diyerek 1921 Anayasasında özerklik vaadi olduğunu kabul ediyor.

---

Sonuç

1921 Anayasasında Kürtler sadece kendilerine özel bir özerklik talebinde bulunmamışlardır. Zira yeni kurulacak olan devletin tamamında özerklik olacağı kabul ediliyor. Kürtler de kendilerini bu yeni devletin asli ve kurucu unsuru olarak gördükleri için 1921 Anayasasına Kürtler’e özel olarak “Kürtler’e özerklik verilecektir” şeklinde bir talepte bulunmuyorlar. Çünkü Kürtler Türkler ile kardeşlik hukuku içinde aynı devletin çatısı altında yaşayacaklarını sanıyorlar. 1921 Anayasasına göre Diyarbakır gibi Doğu illeri için özerklik kabul edilmiştir, ancak Edirne ve İzmir gibi illere de aynı hak verileceği kabul edilmiştir.

Kürtler, Lozan Barış Görüşmelerinde de benzer bir tavır takınmıştır. Kürtler’in Türkler ile birlikte olduğunu söyleyerek Lozan’da Kürtler için ayrı bir tartışma yaşanmasını ve böylece yeni kurulan devletin köşeye sıkıştırılmasını istememişlerdir.

---

NOT: 1923’te Türk heyetine destek vermeleri için Lozan Barış görüşmelerine iki Kürt milletvekili de gönderildi. Atatürk‘ün talimatıyla Lozan Konferansı’na giden bu iki Kürt milletvekili (Prinçzade Fevzi Bey ve Zülfüzade Zülfü) Lozan Konferansı’nın azınlıklar bölümüne alınarak “Biz Kürtler, Türklerle kardeşiz, ayrılmak istemiyoruz, aramızda bir fark yoktur” dediler ve Konferans salonunu terkederek Ankara’ya geri gönderildiler.

---

Savaş bittikten sonra bu madde yok sayılıyor ve Türkçülüğü esas alan Kürtler’i red ve inkar eden bir politika benimseniyor. Bu nedenle Kürtler hak gaspına uğramış oluyor. Kürt sorunu da bu şekilde başlıyor.

İlker Başbuğ Kürtler ile ilgili özel bir özerklik vaadi olmadığını söyleyerek aslında Kürtler’in oyuna getirildiğini de kabul ediyor.

İlker Başbuğ Kürtler ile İlgili Soruyu Geçiştirmeye Çalışıyor